Konut fiyatları inişe geçti
Panel konutlar üç ay içinde yüzde 20 ucuzladı. Her ne kadar Bulgaristan’ı doğrudan etkilemese de dünya krizi ülkedeki yıllar boyu pahalılaşan konutlarıın ucuzlamasına neden oldu. ABD’deki gayrimenkul sektörünün çökmesi ile yerel emlakçılar Bulgar piyasasındaki daire fiyatlarında ucuzlama beklendiğini itiraf etti. Dünyadaki dengelerin değişmesi yerel gayrimenkul sektöründe hareketliliğin yaşanmasına neden oldu. Daire arzı, genel talebi yüzde 50 aşınca konutların birçoğunda ucuzlama görüldü. Yazın sonunda Karadeniz bölgesinde fiyatları düşen tatil köyü mülkleri sektördeki ucuzluğun habercisi niteliğinde idi. Emlakçılar bazı şehir merkezlerinde, fiyatları suni olarak yüksek olan konutlarda şimdi talep azlığından yüzde 30 düşüş kaydedildiğini belirtiyor. Emlakçılar artık ‘ucuzlayan konutlar’ adı altında bir kategori teklifi sunuyor. Sofya’da pahalılaşmanın devam etmesine rağmen bu konuda daha düşük bir tempo gözlemleniyor. Panel konut sahipleri son günlerde mülklerini ellerinden çabuk çıkarma istekleri neticesinde adeta fiyat düşürme yarışına girdi. Sofya’da en büyük ucuzlama Lyulin, Drujba ve Nadejda gibi kenar semtlerde gerçekleşiyor. Bazı uzmanlar ise ucuzlamanın yeni yıldan sonra da devam edebileceğini savunuyor.
Drujba’da iki odalı boş bir dairenin 100 bin levaya kadar düştüğü görülüyor. Lyulin’de tek odalı bir daire ise 70 bin levaya satılıyor. Bir ay içinde yüzde 3 düşen bu dairenin metre karesi 1650 levaya alıcı bekliyor.
Geo Milev semtinde üç odalı ve 100 metre kare bir daire 150 bin Evro’ya satılıyor. Söz konusu dairenin 2010 yılında bitirilmesi planlanıyor ve eski fiyatından yüzde 9 daha düşük piyasaya sunuluyor. Lyulin 9’da üç odalı panel bir apartman 75 bin Evro’ya teklif ediliyor. Aynı apartmanın önceki fiyatı 77 bin Evro olarak gösteriliyor. Varna merkezinde tuğladan inşa edilmiş, döşeli ve 128 metre kare bir konut 136 bin Evro’ya satılıyor. Birkaç ay önceki fiyatı ise 148 bin Evro.
Diğer dokuz ilde de ucuzlama
gözlemleniyor
Eski bina fiyatlarının düşmeye devam etmesine rağmen hala orta seviyedeki bir vatandaşın alım gücüne yanaşmıyor. İpotek kredilerindeki faizlerin yükselmeye devam etmesi normal vatandaşı konut almaktan uzaklaştıran faktörlerden biri oldu. 10 yıl sonra ne ödeyeceğini bilmeyen bir kimse nasıl kredi çeksin, diyen uzmanlar faiz oranlarının daha ne kadar yükseleceğini hesaplamakta güçlük çekiyor. En büyük düşüş Sofya’da üç odalı dairelerde (yüzde 12) kaydediliyor. Eski binaların yanında inşası devam eden binalar, hatta satış yerlerinde bile hafif de olsa ucuzlama olduğu görülüyor. Ulusal İstatistik Enstitüsü (NSİ)’nin açıklıdığı rakamlara göre Bulgaristan’daki 27 şehirden 9’unda satılan dairelerde ucuzlama gözlemlendi. NSİ’nin son üç aylık raporunda en büyük düşüş Şumen’de yüzde 8 olarak gerçekleşti. Şehirde konutun metre karesi 995 levadan satılıyor. Ucuzlama kaydedilen diğer şehirleri ise Varna, Blagoevgrad, Stara Zagora, Pernik, Köstendil, Ruse ve Gabrovo olduğu aktarıldı. Son 3 ay içerisinde Ruse’deki panel konutların fiyatların da düşüş kaydetti. Ortalama yüzde 10 daha düşük fiyata satılan panel konutların bazılarında ucuzlama yüzde 20 civarında. Tek odalı dairelerde ise böyle bir eğilim görünmüyor. Yeni binalardaki daireler için yapılan anlaşmalarda laminat parke, PVC doğrama, boyalı duvar ve fayanslı banyo koşulları ekleniyor. Uzmanlar bu olayın talebin azalarak arzın artmasını simgelediğini aktarıyor. NSİ’nin açıkladığı son 3 aylık konut fiyatlarında Sofya’daki dairelerin fiyatları genel olarak az da olsa artış gösteriyor. Kayıt Ajansı’nın verilerine göre son 3 ayda başkentte gayrimenkul sektöründe 8 bin 866 satış yapıldı. Geçen sene aynı döneme göre yüzde 18 düşüş gözlemlenirken, bu sayının 2006 yılı öncesine gerilediği açıklanıyor.
Kredi aktivitesinin ise yüzde 10 düştüğü ve üç aylık dönemde yaklaşık 5 bin ipotek anlaşması yapıldığı belirtiliyor. Emlakçılar, Bulgaristan’da yeterli derece serbest paranın var olduğunu, fakat alıcıların dünya krizinin nasıl sonuçlar doğuracağını beklediğini savunuyor. Alıcıların, kendilerine göre en iyi anlaşmayı yapmak istediklerini belirten uzmanlar, bu yüzden şimdilik bekleme halinde olduklarını söyledi. Yapılan araştırmalara göre Bulgaristan’daki vatandaşların yüzde 5’i bir yıl içerisinde konut satın almayı düşünüyor. Yüzde 2,5’i tarım arazisi, yüzde 7,5’i ise araba alma planı yapıyor.
