POMAKÇA-TÜRKÇE KISA CÜMLELER
Pomakların çoğunluğu 1878-1912 yılları arasındaki dönemde Lofça ve Rodoplar yöresinden
Türkiyeye göç etmek zorunda kalmışlardır. Pomaklar yerleştikleri köylerde 1980 yıllarına kadar
Pomakçayı günlük dil olarak kullana gelmişlerdir.
Ancak şehirleşme olgusu ve televizyonun yaygınlaşması bütün yerel kültürleri olduğu gibi
Pomak dil ve kültürünü de erozyona uğratmıştır. Büyüklerimiz evde pomakça konuşurlarken
yeni nesil pomakçayı öğrenememiş ve giderek yaşlıların ölmesiyle pomakça unutulmaya yüz
tutmuştur.
Halbuki bir pomak için kimliğine, diline ve kültürüne sahip çıkmak en doğal insani bir haktır.
Çalışmamız artık tarihe karışan pomakçayı en azından eski dil özelliklerini koruyarak tespit
etmektir. Bununla amacımız kısmen anne ve babalarımızın dilini hatırlamaya ve yeniden
öğrenmeye çalışmaktır. Diğer amacımız da ileride bu konuda araştırma yapmak isteyecek
akademisyenlere veri sunabilmektir.
Uluslar arası fonetik zorunluluklar gereği pomakça yazımında ç harfi "ch" biçiminde ve
ş harfi "sh" biçiminde gösterilmiştir. Bu zorunluluğun dikkate alınması gerekmektedir.
Bu çalışmamızda Pomakçanın orta rodoplar ağzı esas alınmıştır. Yerel dillerin
kaçınılmaz gereği olarak kullanılan şivenin halen Manisa ve İzmir civarında oturan pomakların
şivesine ve özellikle izmir Kemalpaşa'ya bağlı Beşpınar köyü Pomakçasından derlendiğini
nazara vermek istiyoruz. Bu çalışma Fililog niteliği taşımayan bizler tarafından kendi
büyüklerimize danışılarak hazırlanmış amatör ruhlu bir çalışmadır. Amacımız pomakçayı iyi
bilen pomak arkadaşlarımızı daha nitelikli araştırmalar yapmak üzere motive edebilmektir.
Bogutevolu
EYLEMLER:
GETİR:
• Donesi: getir.
• Nimoy donesi: getirme
• Dunesa:getirdi.
• Nidunesa: getirmedi.
• Dunesa li?: getirdi mi?
• Sha dunesam: getireceğim.
• Nema da dunesam: Getirmeyeceğim.
• Da dunesa: getirsin
• Nimoy da dunesa: getirmesin.
• Donesi: getir
• Dunela: getirmiş.
• Sha dunesa: getirecek.
BIRAK:
• Ostavitu asoy laf: bu lafı bırak
• Ostavitu asoy rabuta: bu işi bırak
SOKMAK
• Nimoy mushna asoy dupka nekvo! Bu deliğe bir şey sokma.
• Mushnagu adin sheyka asoy dupka: Bu deliğe bir çivi soktum.
AYIRMAK-BÖLMEK-PARÇALAMAK:
• Razdeligu asva: şunu ayırıver.
• Nimoy razdeli: ayırma.
• Uddelihmese mirasan: Mirası ayırdık.
• Utrebiligu: ayıklayınız.
• Razdelihmegu vrut partiyata: Bütün eşyayı paylaştık.
ATMAK:
• Foarnigu: Atınız.
• Nimoy foarni: Atma.
• Foarnigu za mene: Bana doğru atınız.
BENZEMEK:
• Mesetsa onnoz drugu: Birbirine benziyor.
• Nimesatsa onnoz drugu: birbirine benzemiyor
• Kakvosa mene / katu mene: benim gibi
BİTMEK-TÜKENMEK:
• Za dasa krata: Bitmeye başlamış.
• Pak sha sa utvori rabutana: İşler tekrar açılacak.
BAĞLAMAK-ÇÖZMEK:
• Varzay: bağla.
• Menemi varzaha: beni bağladılar.
• Umolihi tana udvoarzaha: Yalvardım beni çözdüler.
• Udvoarzay konen: Atı çöz.
• Odvarzi: Çöz.
• Vazelan odvarzi: düğümü çöz.
• Udvoarza: çözdüm.
• Udvarzalusa: çözülmüş.
BASMAK:
• Ustoapi var nega da saspiti: Üstüne bas da yapışsın.
• Staptagu var kamen: Taşın üstüne bastım.
ÇEKMEK:
• Upina upina doyde: çektim çektim geldi.
• Upinaygu : çekiniz.
KOVALA:
• Opadigu glavata: Başından defet.
• Odmanigu glavasa: başımdan defol.
• Odmahni od glavasa: Başımdan defol.
DEĞMEK:
• Dagi ni duboarnish: Değmeyesin. Sakın değme..
• Anvana da nibarnish: Ona sakın değmeyesin.
DEĞİŞTİRMEK:
• Nirache dagu primene: değiştirmek istemiyor.
• Asoy rabuta nimojish da primenish: Bu işi değiştiremezsin.
DİZMEK:
• Najiji tesbihan: Tespihi diz.
• Tespihan nazizah: tespihi dizdim.
TUTMAK:
• Aga za fatem sha ta udavem: eğer bir tutarsam boğacağım.
DÜŞÜRMEK:
• Ud rakisa ispusnah: Elimden düşürdüm.
• İspusnahgu: düşürdüm.
GEREKLİ:
• Treva li? Lazım mı?
• Treva li za tebe?:sana gerekli mi?
• Treva: lazım
• Ni treva: lazım değil.
• Na gudi: hazırla.
KIVIRMAK:
• Nimoy zoagarchvay knigite: kağıdı bükmeyin.
• Zoagarchigu asvana: kıvır şunu.
KOYMAK:
• Turi: koy
• Nimoy turi atuka: buraya koyma.
• Atova nimoy guturay: nuraya koymayınız.
• Turugu atuva: buraya koyunuz.
ÖRTMEK:
• Zavimaygu mene: beni örtünüz.
• zavimaygu koarpata: başörtünü ört.
UYUMAK VS.
• Dignay gu: kaldırınız.
• nimoy dignay : kaldırma..
• ostani siga: kalk artık.
• Nimoy ispiye atolka: o kadar uyuma.
• Soanegu glöadah: rüya gördüm.
• Nimoy prizeavay: esnemeyin.
GİTMEK-GELMEK:
• Faf chera hodi: dün gitti.
• Chera doyde: dün geldi.
• Utre sha yide: Yarın gidecek.
• Utre pak sha yide: Yarın yine gidecek.
• Atam sha yidem: Oraya gideceğim.
• Kata den hodi: Hergün gidiyor.
• Kata den varvi: Her gün gidiyor.
• Vari(varvi) bre natak: Git oraya bre..
• Vari(varvi) si mari : Git mari (kadın)
• Ali poslet mene doyde: Ali benim arkamdan geldi.
• Ali poslet yide: Ali sonra gitti.
• Stara chileak varvi sas tuyegana: Yaşlı adam bastonuyla yürüyor.
• Hodihme na dolnata mahala: Aşağı mahalleye gittik.
• Pak yala: Yine gel.
• Po setna sha doyde: Daha sonra gelecek.
• Chekay vrut lyude da yida: bekle herkes gelsin.
• Yela tuka: buraya gel.
• İ to da doyde: o da gelsin.
• Aku yidash: gidersen.
• Asadef nimoy yese mlogi hodi: buralarda fazla dolaşma.
• Sha doydeli nishteli niznayem: Gelecekler mi değil mi bilmiyorum.
• Varve varve i zapreasa: yürüdü yürüdü ve durdu.
• Po chakay: biraz bekle.
• Oshte ne dushlolu: daha gelmemiş.
• Ye nema da hodem. Ben gitmeyeceğim.
• Ku yima kasmet sha yidime: kısmet varsa gideceğiz.
• Da beshe iti dushol: keşke sen de gelseydin.
• Yala nahtuva: buraya gel.
• Ye sa doydeh: ben geldim.
• Hodih: gittim.
• Ye sa varim: yürüyorum
• Yela: gel
• Vari: git
• Sa varna: döndü.
• Vish atam adin chileak da varvi.. Bak orada bir adam yürüyor.
• Kade li sha yide: Nereye gidecek?
• İdi nahzat: git öteye.
ÇABUK:
• Haborci: çabuk ol.
• Haborci yela: çabuk gel
• Barci vari: Çabuk git
• Barci dumay: çabuk konuş.
• Barci krakni: çabuk adım at.
• Barci vari: çabuk yürü.
• Boarce yala: çabuk gel.
KOŞMAK:
• Tarchi:koş.
• Nimoy tarchi: koşma.
• Tarcheh ama nimojim da gustignam: koştum ama yetişemedim.
• Firigu: kovalamak
• Nimoy firigu: kovalama.
GEÇMEK:
• imali poat da minam/minavam: yol varmı da geçeyim.
• Day mi poat da minam/minavam: yol ver de geçeyim.
• Priminay: geçiniz.
• Minaygu: geçiniz.
• Kolka sat minava?: Kaç saat geçti?
KALMAK:
• Ti atam ostani: sen orada kal.
• Ye nema atam da ostanvam: ben orada kalmayacağım.
YAPMAK-ÇALIŞMAK.
• İstori: yap
• Nimoy istori: yapma.
• İstorisi vazeal na prelu: ipe düğüm yap.
• Pravi: yap
• Nimoy pravi: yapma.
• Dubresi ti pravi: iyi ki yaptın.
• Mesi: karışmak.
• Nimoy misa mesi moy rabuta: benim işime karışma.
• Nimoy ubigravay briz rabuta: işsiz dolaşma.
• Zafatigu rabutana :İşe başla.
• Pargavu kopele: Becerikli genç.
• Nimoy ostavi asoy denksi rabuta: Bugünün işini bırakma.
• Nefelitu dete: tembel çocuk
• Rabutasana krati: işler bitti.
• Nirabuti: çalışmamıyor.
• Briz rabuta: işsiz.
• Rabutnu: çalışkan. Rabotni: çalışkan.
• Rabutneyese: çok çalışkan
BİLMEK-ÖĞRENMEK:
• Kakvo ustana? Ne oldu?
• Znayishli kakvo ustana?: Biliyormusun ne oldu?
• Niznayishli kakvo ustana? Bilmiyor musun ne oldu?
• Niznayem kakvo ustana? Ne oldu bilmiyorum.
• Ye znaye /znayemse : Biliyorum.
• Ye niznam: Ben bilmem.
• Ye niznayem: Ben bilmiyorum.
• Oti niznayish? Neden bilmiyorsun?
• Niznayem dezna kakvo: Nerede bilmiyorum.
• Koya znaye? Kim bilir?
• Nipuznava: Tanımıyor.
• Nipuznavam: tanımıyorum.
• Niznayem: Bilmiyorum.
• Pumaski na uchem: pomakça öğreniyorum.
• Kakvo pisva asoy kniga: bu kağıtta ne yazıyor.
ANLAMAK:
• Setishlisi? Anlıyormusun?
• Ni setishlisi? Anlamıyor musun?
• Setam: anlıyorum.
• Ni setam: Anlamıyorum.
• Setamsa ama nimoga da dumam. Anlıyorum ama konuşamıyorum.
• Yeti kazam, setilisa?: Ben söylüyorum. Anlıyormusun?
• Nimujih da setam: Anlıyamadım.
• Setihse, doydemi akoala siga: anladım. Aklıma geldi şimdi.
UNUTMAK-HATIRLAMAK:
• Nimoysa za barey: Unutma.
• Nimoy zaburi: unutma
• Yese barci zaburam: çok çabuk unutuyorum.
• Zaburih: unuttum.
• Zaburi lisi? Unuttunmu?
• Ni zabura: Unutmadım.
• Dagu ni zaburish.: Unutmayasın.
• Nimoy zaburavey: sakın unutma.
• Asiga midoyda na akoal: şimdi aklıma geldi.
DÜŞÜNMEK:
• Chüdeha: düşündüm.
• Nimoysa atolka chudi: O kadar düşünme.
• Chudisa anoy chileak: O adam düşünüyor.
KAYBETMEK:
• Za gubisa: kaybettim.
• Paritesi zagubih: paraları kaybettim.
• Aku zagubi parite? Paraları kaybettin mi?
• İzgubisa: kayboldu.
• Parite izgubisa: paralar kayboldu.
• Deshtehi naydish? Nerede bulacaksın?
ARAMAK-BULMAK:
• Kakvo troasish? Ne arıyorsun?
• Trosam moya pari: Paramı arıyorum.
• Trosam detenu: Çocuğu arıyorum.
• Nimoy troasi? Arama.
• Nimoy dagu troasish: Aramayasın.
• Nayde lisi? Naydeli gu? Buldun mu?
• Naydeli gu adin lajisa: Bir kaşık buldunmu?
• Naydeligu lajisa: Kaşığı buldunmu?
• Naydehsi siga: Artık buldum.
• Asiga nayde: Şimdi buldum.
KONUŞMAK-SÖYLEMEK:
• Pravu kazvay: doğru söyle.
• Nimoy atolka tatoarkay, Poshtamisa siga: O kadar dırdır etme. Sus artık.
• Nimoy duma nigori nidol: Konuşma aşağı yukarı
• Rechi mi: söyle bana.
• Mene mi rechi: bana söyle
• Kakvo reche: Ne dedin?
• Kakvo kazva: ne anlattı.?
• Kakvo lafi? Ne konuşuyor?
• Kakvo lafi: ne konuşuyor?
• Kakvo li duma: Ne konuşuyor?
• Tebe kolchishte kazvah: sana ne kadar söyledim.
SES:
• Chuh adin glas: Bir ses duydum.
• Chuh trakasa dezna kakva: Ne olduğunu bilmediğim bir ses duydum.
• Kakvasa chuka niznayem: Ne gürültü oldu bilmem.
DİNLEMEK:
• Slushay mene kak shti kajem: Dinle beni ne söyleyeceğim.
• Men nislushash kakvoti vikah: Ne söylediğimi dinlemiyorsun.
• Ye tebe kolkuti kazvah nislushash: Ben sana kaç kere söyledim, dinlemedin.
ÇAĞIRMAK:
• Menemi rukay: beni çağır
• Rukay mene: çağır beni
FISILDAŞMAK
• Kakvo shaptete: ne fısıldaşıyorsunuz?
• Na uhotu kakvo shaptete? Kulağına ne fısıldadı?
DUYMAK:
• Chuvashli? Duyuyormusun?
• Kakvo chuva: ne duydun?
• Kakvo chuye: ne duydun?
• Chuyish li si kakvo vika?: duyuyormusun ne diyor?
• Ni chuyem. Duymuyorum.
• Nimoy slushay kakvo vika: Dinleme ne söylüyor.
• Uslushi maykati: Anneni dinle.
GÖRMEK:
• Vish: bak
• Ye sa videm:Ben gördüm.
• Sha vide: görecek
• Ne ye vide: görmedi
• Nivide:görmüyor.
• Da vide: Görsün.
• Dali vidva: gördün mü?
• Dali ni vidva: görmedin mi?
• Dali vide: Gördümü?
• Videle gu? Gördün mü?
• Videhgu: gördüm.
• Kajemu dagu videm: göster bana göreyim.
• Faf söan videm: Rüyamda gördüm.
• Videmse, ya sam ne körovu: görüyorum, kör değilim.
BAK:
• Glöaday:Bak
• Nimoy glöaday:Bakma.
• Niglöada: Bakmadı.
• Da glöada: baksın
• Poglanni. Bak.
• Puglanna mene: bana baktı.
KİŞİLERLE İLGİLİ:
AĞIR:
• Töashka jana: hamile kadın
• Töashkati kamen: ağır taş
POMAK:
• Nesme pumaski lyude: Biz Pomak halkıyız.
• Nashın zemya Rodopski Planina: Rodop dağları bizim ülkemizdir.
• Vrut selski pumatsi igrayet horo: Bütün köyün Pomakları horo oynuyor.
İÇİN:
• Za: için
• Za moy: benim için.
• Za tvoy: senin için
• Za mene: bana
• Za tebe: senin için
• Za nega: onun için
• Za nam Bizim için
• Za vash : Sizin için.
İYELİK ZAMİRLERİ:
• Moy: benim
• Tvoy: senin
• Nenguvu: Onun
• Nashın: Bizim
• Vashın: Sizin
• Zanva: (Za anva): Bunun için
• Zasva: (Za asva): Şunun için
• Zatva: (Za atva): Onun için?
• Anoy: Bu
• Asoy: şu
• Atoy: o
• Anay:
• Asay:
• Atay:
• Anıy: böyle- bu şekilde
• Asıy: şöyle- şu şekilde
• Atıy: öyle- o şekilde
• Sıs: ile
• Sıs nega: onunla.
• Sas mene: benimle.
• Sas tebe: seninle.
KİŞİLİK TANIMLARI:
• Ya sam: Ben…im
• Ya sam doktor: Ben doktorum.
• Ti si: sen… sin.
• Ti si po hubava: Sen daha iyisin.
• To ye: o…dur.
• To ye yechishte loshu: O çok sinirlidir.
• Nesme: Biz…iz.
• Nesme pumaski lyude: Biz Pomak halkıyız.
• Vaska: Siz…in
• Vaska ti araba asoyli? Sizin arabanız bu mu?
• Aneyka: Onlar…ın.
• Sichku: hepsi, bütün
• Vrut: herkes
İSİM VE TANINMAK:
• Bubaykutu yüme kakvo? Babanın adı ne?
• Bubaykumu yüme Hasan: babamın ismi Hasan
• Maykati yüme kakvo beshe? Annenin adı ne idi?
• Kaktu guzuvash? Adın nedir? (Nasıl tanınırsın?)
• Ye guzuvam Mustafa
• Ye sa guzuva Mustofko
• Ti si mustofko lisi? Sen Mustafa mısın?
• Ti li si beshe? Sen miydin?
• Ti li si? Sen misin?
• Ti li si Ali? Ali sen misin?
• Kak sa turila detenu yüme: Çocuğun ismini nasıl koymuşlar?
• Kaktu guzuvash? Nasıl tanınırsın. İsmin ne?
• Kak si? Nasılsın?
• Hubavalisi? İyi misin?
• Potkur ma turiha: lakap taktılar.
• Chileakana da puznavat sas potkur: adam lakabıyla bilinir.
• Asoy chilakan potkur racush: Bu adamın lakabı Racuştur.
• Racush: reja ushi: kulak kesen
EVLİ-BEKAR -DÜĞÜN-NİŞAN-GELİN:
• Ye sam ne leftera: ben bekar değilim.
• Asva mumiche glavenu: Bu kız nişanlı
• Ujenulasaya: evlenmişler.
• Uddelihisa: Ayrılmışlar.Boşanmışlar.
• Nesvadba yima faf gornunu mahala: Yukarı mahallede düğün var.
• Utre nesvadba sha pravet: Yarın düğün yapacaklar.
• Nivesta: gelin
• Nesvadba: düğün
• Yalayte nahsın nesvadbata: düğünümüze gelin.
• Nivesta ta yese hubavu: gelin çok güzel.
• Anay jana töashka: bu kadın hamile.
• Mumichenu ojeni: kız evlendi.
• Ujenilusaya: evlenmişler
• Neye jenen: evlenmemiş.
• Ujenen: evli
• Mumichagu utsurna: kız kaçtı.
• Utsurnaygu mumichata: kızı kaçır.
• Mumiche: bekar kız kardeş
• Dashtare: evli kız kardeş
• Dashtarinka: kız kardeşçağızım.
• Nivesta sa rudila, asiga rujdelka: gelin doğum yapmış. Şimdi loğusa..
• Yealvu jana: kısır kadın.
• Mumichena za glavila: kız nişanlanmış
KİŞİLER:
• Yergene: ergen
• Kopele: oğlan
• Mlada: genç
• yunak: delikanlı
• Masku: erkek
• Jenska: kadın
• Yetarva: elti
• Lele: görümce
• Kopelenuya dalu mumichana adin top kikti: Oğlan kıza bir demet çiçek vermiş.
• Asva mumiche hubava halishta datkaye: Bu kız güzel kilim dokuyor.
• Chileakana ustareal: Adam yaşlanmış
• Janana ustareal: kadın yaşlanmış.
• Istarina lyude po hubavi znayet: Yaşlı insanlar daha iyi biliyorlar.
• Moash / majoa: Kadının kocası
• Hubaf chileak: iyi adam
• Paratika chileak: kötü adam
• Guleam: kocaman büyük
• Babisa: kocakarı
• Baba: yaşlı kadın.
• Anay janasa kanoasvala: bu kadın kınalanmış.
• Selski yunasi: köyün gençleri.
• Selski jeni: Köyün kadınları
• Detski plena: çocuk kundağı
• Drushka: kız arkadaş
• Drugar: erkek arkadaş.
KARDEŞ:
• Kutraye tvoytu brad: Hangisi senin kardeşin?
• Asvasi moytu brat: Bu benim erkek kardeşim.
• Asvasi moytu sestra: Bu benim kız kardeşim.
• Nesme bliznak: Biz ikiziz.
• Bliznakusme: İkiziz.
• Adin brad yimam: bir erkek kardeşim var.
• Dıvamina imam sestra: iki kız kardeşim var.
• Truyisa chilak doyde: Üç adam geldi.
• Chatvarisa desa yimam: dört çocuğum var.
ÇOCUK:
• İskuteli detense: Çocuğu büyüttün mü?
• Detenu pikalu: çocuk işemiş.
• Kakvotu dete nimoy igra: Çocuk gibi oynama.
• Nimoy butnay detenu: çocuğu devirme.
• Kuga rudi dete? Çocuk ne zaman doğdu?
• Yala detesu rashudi: gel çocuğu gezdir.
• Detenu panna: çocuk düştü.
• Uskutaygu detenu: çocuğu kucakla.
• Uskuteli si desata: çocuklarını büyüttünmü?
• Detenu yese ubarachanu: çocuk çok kirli.
• Podvarzi detetu: çocuğun altını bağla.
• Detenu uplashe: çocuk korktu.
• Ya sa usrah: korktum.
OYUN:
• İgra: oyun
• İgrayte: oynayınız.
• Nimoy igra: oynama.
• Nimoy igray atuva: burada oynamayın.
• Desana igrayet: çocuklar oynuyor.
• Detenu igraye sas grachka: Çocuk oyuncakla oynuyor.
• Nimoy lopnay : atlama.
• Nimoy ripkay: Zıplama
• Nimoy sas mene igray: benimle oynama.
• Detenu igraye sas vortkana: Çocuklar çemberle oynuyor.
• Nimoy igray sas voda, Shasanakvasite: su ile oynamayın, ıslanacaksınız.
• Yala saborihme: Gel güreşelim.
• Çukayta rakite: el çırpınız. Alkışlayınız
• İsvirke: kaval, düdük
• Kakvo hubavu isviri: Ne kadar güzel kaval çalıyor.
• İsviri: ıslık çal.
• Detenu iska isvirki da pravesh: Çocuk düdük yapmanı istiyor.
AĞRI-HASTALIK:
• Kuremas buli: Karnım ağrıyor.
• Güüsesme buli: Göğsüm ağrıyor.
• Ochimasa buli: Gözüm ağrıyor.
• Ohosumu buli: Kulağım ağrıyor.
• Zabuleya: Acıyor. Ağrıyor.
• Bulima:Ağrıyor.
• Nimoy boarzay, rakota sha ta zabuli: Çabuk yapma, elin ağrıyacak.
• Parchnisa ustanah: İshal oldum.
• Fatelu gu parchnisa: İshale tutulmuş.
• Nimoy kashle: öksürme.
• Çileakan kashle: adam öksürüyor.
• Detenu priha: çocuk aksırıyor.
• Akuta buli nugoata? Ayağın mı acıyor?
• Nugosa na buli: Ayağım acıyor.
• Uminami siga: şimdi geçti.
• Asigami umina: Şimdi geçti.
• Primirelaya janana: kadın bayılmış
• Setnasa usvetila: sonra ayılmış.
• Stirma izlelu: Çıban çıkmış.
• Oshtese ne umrelu, oshte jiveya: daha ölmemiş. Daha yaşıyor.
• Uhosumi peyna: kulağım çınlıyor.
• Peynami uhosu: kulağım çınladı.
• Zabulelusaya: hastalanmış.
• Kakvo ima anolku balnu: ne kadar çok derdi varmış?
• Nimoy poashka: inleme.
• Dubre li si? İyimisin?
• Koarf muteche: kan akıyor.
• Rana ustana: yara olmuş.
• Doarpagu na garboan: sırtımı kaşı.
• Nimoy doarpagu: kaşıma.
• Loshuma nema da doydem: Hastayım. Gelmeyeceğim.
• Moardaygu malku: azıcık kıpırda.
• Goarchisa: kıvranıyor.
• Nimoy pukna: patlama !
• Pukna ut sakantiye: sıkıntıdan patladım.
ÖLÜM VE YAŞAMAK
• Nimoy utrepay: öldürme.
• Umre: öldü.
• Kupaygu adin grom: bir mezar kaz.
• Tezkasi umresi: teyze öldü.
• Vrutsa umreli: hepsi ölmüşler.
• Mlogu da jiveyesh: çok yaşayasın.
BAŞ:
• Glava: Baş
• Veshka: kaş
• Klepka: kirpik.
• Na koakrana kosa mumichana: kızın kıvırcık saçı
• Boarnisa: Dudak
• Chervilo: Dudak boyası
• Usta: Ağız
• Zoab/ Zıb: Diş
• Buza: Yanak
BÜYÜK-KÜÇÜK:
• Malku: küçük
• Gulema: büyük
• Po malku: daha küçük
• Po gulem: daha büyük
• Nıy malku: en küçük
• Nıy gulem: en büyük
GÜZEL-ÇİRKİN:
• Nimoysa gizdi yese: Fazla süslenme.
• Yese gizdana mumiche: Çok süslü kız.
• Yese hubavu mumicha beshe: Çok güzel kız idi.
• Mumichena ima adin ugledala: kızın bir aynası var.
• Janana gügleada ugladelu: Kadın aynaya bakıyor.
• Sharabatu mumiche: Çilli kız.
• Kamatnu kopele i mumiche: Güzel delikanlı ve kız
• Daliye hubavu: Acaba güzel mi?
• Janana pu chernisa: kadın karardı.
• Janana choarna ustana: kadın kara oldu.
GIDIKLANMAK
• Yese goskokut asay jana: bu kadın çok gıdıklanır.
• Nimoyma halay, zara maskokut: Elleme gıdıklanıyorum.
• İskukuteshkama: beni gıdıklıyor.
• Zat kamenen sıskrilu: taşın arkasına saklanmış.
GÜLMEK:
• Zasmeatu mumiche: güleç yüzlü kız.
• Moacha gu da pribiye:güldürmeye çalışıyor.
• Da sasmeye: gülüyor.
• Nismeyesa: gülmez.
• Hich sanismeye: hiç gülmüyor.
• Nimoy sismeyte: Gülmeyin.
İSTEMEK:
• İskam: istiyorum.
• Ni iskam: istemiyorum.
• İshtam: istiyorum.
• nishta: istemiyorum.
• Rache li?: istiyor mu?
• Ni rache: İstemiyor.
ZAMAN VE YER:
NERESİ / NEREDE?
• Kadeye: Nereye?
• Kadesi: Neredesin?
• Kadeye hodish: nereye gidiyorsun?
• Kadeye hodil: nereye gitmiş?
• Ot kadesi? Neredensin?
• Kadeye? Nerede/ nreye?
• Ot kade: nereden
KİM?
• Koya: Kim?
• Koy: kim?
• Kutra: hangisi?
• Koy: kim?
• Koy yide? Kim o? Kim geliyor.?
• Sichku: herkes
NE ZAMAN?
• Kuga: ne zaman?
• Kuga tu: nezaman?
NEDEN ?
• Oti: niçin?
• Za kakvo: ne için?
• Zashto: Neden?
DEĞİL Mİ ?
Ali ? Değil mi?
Da li ?: Değil mi?
NASIL ?
• Kak: nasıl?
• Za kak: nasıl
ZAMAN TÜMLEÇLERİ:
• Parvi/ paren: az önce
• Poarvu: ilk.
• Asiga: şimdi
• Lö asiga: hemen şimdi.
• Snoashta:
• Ranu: erken.
• Oshte ranu: daha erken.
• Aga soavne den: Gün ağardığı zaman
• Tri Gudini Ustana: Üç Yıl Oldu.
• Asoy den: Bugün
• Denas: bugün
• Sey dene: bu günlerde
• Nidele setne: haftaya bugün.
• Du denas: bugüne kadar
• Ud asva drugu:bundan başka
• Ud siga setne: bundan böyle.
• Tuga: bundan sonra
• Sıs nega: bununla birlikte
• isveka/isveki/ısve: her zaman
• İstiga: yeter.
• İstiga siga: yeter artık.
• Ranu yala: erken gel
• Ostavigusa setne asoy rabuta: bu işi sonraya bırak.
• Ud napresh ne beshe asoy rabuta: Bu iş eskiden böyle değildi.
YER TÜMLEÇLERİ:
• Atuka: burası, burada
• Asoy mesta: bu yer
• Ut tuka: buradan
• Atam: orada,
• Du tam: oraya
• Du tuka: buraya kadar.
• Faf srede: ortada
• Nastranata: kenarda
• Krayen: kenarda
• Kray: kenar
• Nıy krayen: en kenarda
HAFTANIN GÜNLERİ:
• Nidele: Pazar
• Punidelnik: Pazartesi
• Tornik: Salı
• Sreda: Çarşamba
• Chatvartak: Perşembe
• Cumoa: Cuma
• Sabuta: Cumartesi
AŞAĞI-YUKARI:
• Hodihte na dol: Aşağıya gittik.
• Ududol doyde: Aşağıdan geldi.
• İdisi / Varisi na dol: aşağıya git.
YAKIN-UZAK:
• Blizu: yakın
• Deleche: uzak
• Zat: uzak, öte
• Uduzat varvi: öteden yürüyor.
• Uddeleche doyde: uzaktan geldi.
• Ni nabilizish: Yanaşmayasın.
AZ-ÇOK:
• Mlogu: fazla, çok
• Yese mlogu: çok fazla
• Ut kole yechishte: çoktan beri
• Annosh dıvash hodih do atam: Oraya bir iki defa gittim.
• Mloga ustana :kaki utushlolu: gideli çok oldu.
• Nishtu: hiçbir şey
• Nema nishtu: hiçbir şey yok
İÇERİ-DIŞARI:
• Voatre: içeri
• Udvoan: dışarı
• Na vatre: içerde
• Udvoanna: dışarıda
• Voatre: iç
• Fafvoatre: içerde
• Navoatre: içeri.
• Nema nikoy: hiç kimse.
• Nema nikakvo: hiçbir şey yok.
• Nema nikoy na voatre: içerde kimse yok.
DÜN-BUGÜN-YARIN:
• Chera hodih na selu: Köye dün gittim.
• Snoashtasi doyde: Dün akşam geldim.
• Chera vecher: Dün akşam.
• Fıf cherasa karaha chuli? Dünkü kavgayı duydun mu?
• Utre yala: yarın gel.
• Utre shta varem: yarın gideceğim.
• Za utreshnik: öbürgün.
GECE-GÜNDÜZ:
• Nashtes: geceleyin.
• Salannash: bütün gece.
• Kata: her
• Kata den: her gün
DÖNMEK:
• Napresh utide: öteye gitti.
• İdi nah zat: git öteye.
• Nah zad savarna: geri döndü.
• Ustanalu uduzat: geride kalmış.
• Savarnay: geri dön.
• Tasa voarna: geri döndü.
İSE:
• Aga: eğer
• Aga za fatem: eğer tutarsam.
• Aga doydish: eğer gelirsen
• zari, zaradi: her halde.
• Dono ta ustane: olsun.(dilek)
• Ku: ise
• Kumu: ise
• Ako:ise
• zari, zaradi: her halde.
• Beshe: idi.
• Kakvo beshe: neydi?
NESNE VE OLGULAR:
TOPRAK:
• Anno prigoashta poars: Bir avuç toprak
• Day mi anno prigoashta: bir avuç ver.
AYDINLIK-KARANLIK
• İsveti voatre: İçerisi aydınlık
• Voatre töavnuya, zapali lambata: İçerisi karanlık, lambayı yak.
• İsvetigu: ışıklandır.
• Nimoy isveti: ışık tutma.
GÖKYÜZÜ:
• Mesechinka izleala: Ay çıkmış.
• Mesechinkana sa zagubila: Ay kaybolmuş.
• İslela mesechinkana: ay çıkmış.
• Mesechinkana sa zagubila: Ay kaybolmuş.
• Slansene izliza: Güneş çıktı.
• Slansene privale: güneş battı.
• Asoy vecher mlogo zvezdi yima: Bu gece çok yıldız var.
MEVSİMLER:
• Lyetu: yaz
• Zima: kış
• Prolet: Bahar
• Podzima: Sonbahar
İKLİMSEL OLAYLAR:
• Moagla paannala, dajdoan ide: Bulut inmiş, yağmur geliyor.
• Nebuna yechishte zamaglenu: Gök çok bulutlanmış.
• Dajdoan rusi da letne: Yağmur çiseliyor da yağacak.
• Slana pannala: kırağı dümüş.
• Doyde zima za mrazi: kış geldi soğuk oldu.
• Graduska letela: Dolu yağmış.
• Ledoansa stupil: Buzlar erimiş.
• Isneguya stupil: karlar erimiş.
• İsledilusa: dondum.
• Izmoarza: üşüdüm.
• Yese mlogu ima fartuna: çok fazla fırtına var.
KAYMAK:
• Kadesi putsunah? Nerede kaydın.
• Putsunaygu faf asoy mesta: Burada kaydım.
• Da sa putsunish: Kayarsın..
• Dasa surnush: kayarsın.
• Nimoy da sa surnush: Kaymayasın.
DEPREM:
• Putresesa: deprem oldu.
DAVRANIŞ VE AHLAK:
YALAN:
• Nimoy laji: yalan söyleme.
• Nimoy izloagay: yalan söyleme.
• Asoy çileak laya: Bu adam yalan söylüyor.
• Nimoy Damini Puslushash: Sakın dinlemeyesin.
ALAY ETMEK:
• Sas men nimoysa putsmivay: Benimle alay etme.
• Putsmivasa sas teb: Seninle alay ediyor.
APTAL-ZEKİ:
• Shupavu çileak: Aptal adam
• Ti si yese hitra: Çok zekisin sen.
• Yese akalliye jana: çok akıllı kadın.
• Shupavu çileak: aptal adam
• Nimoy ustane shupavi: aptallık etme.
• Shupavilisi? Aptalmısın?
• Ye sam ne shupaf: Ben aptal değilim.
• Chileak sa shupilasuya: adam bunamış.
SURAT ASMAK:
• Kakvosa putboarni? Neden suratını astın?
• Nimoysa putboarni: Suratını asma.
• Yechishte boarni chileak: çok asık suratlı adam.
İYİ-KÖTÜ:
• Krotku dete:uslu çocuk
• Loshu dete: aksi çocuk
• Paratika çileak: Kötü adam
• Hubava jana: İyi kadın.
• Asoy çileak briz perde: Bu adam terbiyesiz.
• Da beshe hubavu: iyi olurdu.
• Paratika: kötü, yaramaz, fena.
• Neye paratika: fena değil.
• Yechishteye krotku: çok iyi huylu.
• Yeshe loshu: çok fena.
AHLAKİ DAVRANIŞLAR:
• Nimoy prikalnasa: yemin etme.
• Nimoy pravigu klepach: Dedikodu yapmayın.
• Nimoy klepi: dedikodu yapma.
• Nimoy gnev: kıskanma.
• Gnevgu: kıskançlık
• Nam nimoy data gnev: bizi kıskanma.
• Nimoy data gnev na mene: beni kıskanma.
• Yese gnevguya : çok kıskanç
• Nimoy izloagaygu: aldatma.
• Nimoy dapsovay: sövme.
• Nimoysa sardite: küsüşmeyin.
• Nimoy iskrigu: saklama
DARGINLIK-BARIŞMA:
• Nimoysa sardita za yenkas: Boşuna darılmayın.
• İzgoditasa: barışın.
• Nimoyna sardi mene: Bana darılma.
• Kakvo rasoardish? Neden kızdın?
• Nimoy rasoarda: kızma. Darılma.Nimoy kara: kızma:
• Karaygu za asva: bağır şuna.
• Pu cherveneluya: kıpkırmızı oldu. Kızardı.
• Nimoy rasoardi: kızma.
DELİ:
• Nimoy pludeavay: deli olma.
• Na gudem dastana ludu: Deli etmeye uğraşıyorum.
• Mene m ana gudih dastanah ludu: Beni deli etmeye çalıştı.
• Ya sam ne ludu: ben deli değilim.
FAL-BÜYÜ:
• Vrachkata gügleada vrachine: Falcı fal bakıyor.
• Nimoy vrachkana slushay i vearvay: Falcıyı dinleme ve inanma.
• Magöa nimoy pravi: büyü yapma.
• Magiyanisa pravi magiya: Büyücü büyü yapar.
DİNSEL:
• Hocana izan rukana: Hoca ezan okuyor.
• Hocana namaz tahi klane: hoca namaz kıldırıyor.
• Ye sam namaz klanem: namaz kılıyorum.
• Nimoy safturvay faf greha: günaha girmeyin.
• Nimoy piye rakiya: Rakı içme.
• Nemam greh: Günahım yok.
• Vervay: inan
• Nimoy verva: inanma.
• Nimoy vervay za nega: ona inanma.
• Donota Allah midava: dilerim Allah verir.
• Kılaneyse namaz: namaz kıl.
• Satklanem: namaz kılırım.
• Guveya: oruç tutuyor.
• Nimoysana naviday na nikoy: kimseye boyun eğme.
• Agasi turchin da si vervash: Eğer müslüman isen inanırsın.
BEDDUA:
• Drakus yastanalu: Hortlak olmuş.
• Drakus dono ustanish: hortlak olasın.
• Aga da turet zeme, nizoama: Toprağa koydukları vakit, almasın.
• Donota grom poarsni:Dilerim mezara giresin.
• Donota hashim udriye: Dilerim yıldırım çarpsın.
HAKLI-HAKSIZ:
• Ud asay strana ye sam prava: Bu taraftan ben haklıyım.
• Nimoy iskarvay kramula: kavga çıkarmayın.
KIZMAK-BARIŞMAK:
• Nimoy halay: elleme, rahatsız etme.
• Nihalay gu: Ellemeyiniz.
• Nimoy Karay: kızma.
• Oti karash mene: Bana neden kızıyorsun?
• Aku siye ludu? Sen delimisin?
• Nimoy pravi asıy: böyle yapma.
• İstigama kori: Yeter artık beni ayıplama
• Karaygu: azarlayın.
• Nimoy kara: azarlama.
• Nimoysa kara sıs mene: Beni azarlama.
• Nimoy izrukay: bağrışmayın.
• Rukaygu: bağırın.
• Napresh kramula istoriha: Önce kavga ettiler
• Setna izgudihasa: sonra barıştılar.
• Nimoy koalna: beddua etme.
AĞLAMAK-YAS:
• Kolkuna roadat anay jana: Ne kadar yas ediyor bu kadın.
• Oti plakash? Niçin ağlıyorsun?
• Za kakvo plachish? Neden ağlıyorsun?
• Nimoy plachi: ağlama.
• Ostavi da plachi: bırak ağlasın.
• Jenina uplakvat: Kadınlar ağlaşıyor.
• Nimoy uplakvay za yenkas: Boşuna ağlaşmayın.
• Na gudi da plache: Ağlatmaya uğraşıyor.
• NimoNimoy ushtipagu mene: beni çimdikleme.
• Nimoy pishkay mene: dürtme beni.
• Nimoy duma mlogu: çok fazla konuşma.
• Nimoy ubigrava: gezip durma.
• Nimoy traka: gürültü etme.
• Nimoy detetu da plache, poshtamigu: Çocuk ağlamasın. Sustur.
DÖVMEK:
• Menemi bahta: beni dövdü.
• Ye gu bahta: ben dövdüm.
• İzbahtahmesa: dövüştük.
• İzbahtasa: dövüştüler.
• Grabna adin tuyega: bir sopa kaptım.
• Udrigu adin tokat: Bir tokat vur.
ALIM-SATIM:
• Day: ver.
• Daymigu: bana veriniz.
• Daymi oshte: Bana daha ver.
• Daymi oshte malku: Biraz daha ver.
• Kolku: ne kadar?
• Pu kolku: kaça?
• Pu kolku liri: Kaç liraya?
• Kakvo zima ut pazaran?: pazardan ne aldın?
• Kakvo zoa: Ne aldın?
• Kakvo dade? (Kaç para) verdin?
• Za pet panganota zoah: Beş liraya aldım.
• Drebnisa parise: bozuk para
• Parite i rasnesah: parayı harcadım
• Kratehasa parite:paralar tükendi.
• Siga pari nema: artık para yok.
• Pu kolku parisa asva ? Kaç para bu?
• Yeftin li? Ucuz mu?
• Po yeftin: çok ucuz.
• Po uskoapu: çok pahalı.
VAR-YOK:
• Yimali nekvo? Bir şey varmı?
• Nema nishtu: Bir şey yok.
• İmashlisi pari? Paran varmı?
• Nemamsa pari: param yok.
• Yimamse pari: Param var.
• Oshte yimali? Daha var mı?
• Oshte nema, asiga krati: Artık yok. Şimdi tükendi.
• Udol kakvo yima: Altında ne var?
• İmashlisi nayet :Niyetin var mı?
NİTELİKLER:
• Raspusnatu: Gevşek
• Stöagnatu: sıkı
• Tönka: ince
• töniçka: incecik
• sitnu: ince
• Kula: kambur
• Kriva: eğri
• Pravu: düzgün
• Kamen: kaya
• Katu kamen: kaya gibi
• Nema sram i perde: korku ve edep yok.
• Istrashnuya: korkunç
• Usram: utanmak.
• Usramuti: utandı.
• Briz perde: perdesiz ahlaksız.
• Suhu: kuru
• Mokru: ıslak
• Malko, malku, malak: az
• Mutki, mutek: küçük
• Mutichka: küçücük.
• Blagu: tatlı
• Neye blagu: tatsız.
• Dokazne: masal
• Chileakan poyas varzala: adam kuşak bağlamış
• Nenosi shte kazva za desa dokazne: Nine çocuklara masal anlatacak.
• Yese salmichkata mumiche: çok nazlı kız.
• Asoy jana oti prisalmil? Bu kadın neden nazlanıyor?
• Koklu faligu: ne kadar çok övdü.
• Yese zabuleahsa: çok özledim.
• Yese istisnatuya chileak beshe: çok pinti adam idi.
• Dali gu isoahnaluya: zayıflamış mı?
• İspravisa i stoapina nugina: Ayağa kalktı ve ayaklarını yere bastı.
• Nayedahsa: doydum.
• Oshte ninahrane: daha doymamış.
• Gladni: Aç
• Ya sam gladna: ben açım.
• Ya gu voarnah vartkata: çemberi çevirdim.
• Da sa niftasa: ??
• Da beshe: olsun.
• Has li ye? Gerçek mi?
• Ushite ızmoaknam: kulaklarını koparacağIm.
EV-KIYAFET:
DRİPİ-KIYAFET:
• Mene mise dripi yese ızdrali: Benim elbisem çok yırtılmış.
• İzderi:yırt.
• Daguzderem:Yırtayım.
• Novi dripi: Yeni elbise (Orta rodoplar şivesinde)
• Novisa bili dripine: Elbisen yeniymiş.
• Novi nosiya:Yeni elbise
• İskoruli izoah, ali utkole? Yeni mi aldın, yoksa eskiden mi?
• Varisa primeni: Git giyin.
• svaligu: İndir.
• Nimoy svali gu gashte: Sakın donunu indirme.
• Vari dripine operi: Git elbiseyi yıka.
• Dripine isoahna: Elbise kurudu.
• İskalapesa dripite: Elbiseleri dürdüm.
• Predehma prelu: İp eğirdim.
• Pumaski mumicheta vrut imat prepaski: Pomak kızlarının hepsinde önlük var.
• Turchin: kadife
EV YAPIMI VE TAMİRİ:
• Rasturalusa koashtana: Ev yıkılmış.
• Nesteye ugradihme: biz yaptık.
• Tavanen kape ud doajdoan: Tavan yağmurdan akıyor.
• Pritroasihmegu chatiyana: çatıyı aktardık.
• Duvaran sa rasture: duvar yıkıldı.
• Rasturasa duvaran: duvar yıkıldı.
• Dülgeran koashtana pravi: dülger ev yapar.
• Day mi teslana i kuray: bana keser ve çekici ver.
• Kuvagusi sheykata var doaska: Tahtanın üstüne çivi çak.
• Rashdelusaya sheyka: paslanmış. Çivi
• Atam pobi kazıkan: oraya kazığı dik.
• İ setna hubavu na chukay: sonra hüzel çak.
EVİN BÖLÜMLERİ:
• Plevnena pulna slama: saman damı saman dolu.
• İmali divan faf fudayoana?: Odada divan var mı?
• İmali gurashta voda faf banya? Banyoda sıcak su var mı?
• Kakvo da mu seyeme faf koashtata gradina? Evin bahçesine ne ekelim?
• Donesi ustudeni voda ut bunaran: Kuyudan soğuk su getir.
• Izberi kozite faf sayoana: Keçileri sayanın içine topla.
• Soasakan pcihinitsa poalnu: Ambar buğday dolu.
DOLU-BOŞ:
• Asoy shapchak praznu: Bu tas boş.
• Asoy küp poalnu sas voda: Bu küp su ile dolu.
• Napalni asoy kofa: Bu kovayı boşalt.
• Pridupchanu: delikli
• Neye pridupchanu: deliksiz.
• Joabana sa pridupchala: cep delinmiş.
• Asoy reka yese dliboka: bu dere gayet derin.
• Napalni adin shapchak voda: bir tas su doldur.
• Shapchakanaya poalni voda: Tas su dolu.
ATEŞ-OCAK:
• Otsechi darvata: odunları kes
• Donesi bradvata: baltayı getir.
• izguri darvana sas ispirtu: kibritle odunları yak.
• İskri izliza ud oganen: ateşten kıvılcım çıkıyor.
• Farnigu tepealan:külü at.
• Plamen puska nagore duman: Alev yukarıya duman bırakıyor.
• Ogan guri asva mesta: Bu yerde ateş yanıyor.
• Zapali barnana: çırayı yak.
• Donesi chepete sa zapalim: çırpı getir de yakalım.
• Malko da sa ogram: azıcık ısınayım.
• Dasa ugreye:Isınsın.
EV EŞYA VE ALETLERİ:
• Yese na ostrenuya noja: çok keskin bıçak.
• Noysi imash li si? makasın var mı?
• Dülaven se kade ye? Maşa nerede?
• Kakvo hubavu ushniki : ne kadar güzel küpeler.
• Kakvo hubavu pletene: ne kadar güzel örgü.
• Partiya- Eşya:
• İmali si mlogu partiya? Çok eşyanız var mı?
• Nemahme: (bizim) yok.
• Kakvo dukara sas arabina? Arabayla ne çekiyor?
FIRIN-EKMEK:
• Nahsın peshtoan deset furniti zima: Bizim fırın on somun alır.
• Omesi testonu, ta ispechih leaban: Hamuru yoğur, ekmeği pişir.
• Lebansa muhalesalu: ekmek küflenmiş.
• Turisi kvasan faf brashnu: unun içine maya koy.
• Lebana putkisnala: ekmek kabarmış.
YEMEK ÖĞÜNLERİ:
• Prögima: kahvaltı.
• Duplannina: öğlen yemeği
• Nashtes: Akşam yemeği
YEMEK-İÇMEK:
• Kavarma: kavurma.
• Kavartisaygu mesonu: eti kavurun.
• Mesonu kavartisa: eti kavurdum.
• İstorihme adin shilenu cheverme: Bir kuzuyu çevirme yaptık.
• Lajisana omi: kaşıkları yıka.
• Odreji leban: ekmeği kes.
• Reje: kesiyor.
• Kole adin koza: Bir keçi kes..
• Choasta: koyu
• Choasta kasha: koyu çorba.
• Kasha luta : tarhana çorbası.
• Var mleko yima pena: Ayranın üstünde köpük var.
• Mlekosa vazvrela: ayran köpürmüş.
• İsvarisi löashta kasha: mercimek çorbası pişir.
• Mahalkite vazvari: taze mısır kaynat.
• Turisi urda faf piturka i yesh: Pidenin içine çökelek koy ve ye.
• Mleaku flutnalusaya: ayran ekşimiş.
• İmali rashetu da utsehmegu brashnu: elek varmı da un eleyelim.
• Ya sa uglanneh: Ben acıktım.
• Ya sam gldanu: Ben açım.
• Uchinasa ni navarshavat: Gözü doymuyor.
• Sipi mene chey: Bana çay dök.
• Da sipam li tebe chey: Sana çay dökeyim mi?
• İshtish lisi chey: Çay istiyormusun?
• Nishta : istemem.
• İshtam: istiyorum.
• Nimoy sipi mene chey: bana çay dökme.
• Nisipa mene chey: Bana çay dökmedi.
• Sha piyishli chey? Çay içermisin?
• Nema da piyem: İçmeyeceğim.
• Da yedeme vechere: Akşam yemeğini yiyelim.
• Kakvo yedesh? Ne yiyorsun?
• Kachamak yedam: Kaçamak yiyorum.
• Kakvo piyesh? Ne içiyorsun?
• Voda piyem: su içiyorum.
• Rakiya nipiyem: Rakı içmem.
• Rakiya nema da piyem: Rakı içmeyeceğim.
• Nimoy piye rakiya: Rakı içme
• Piyni voda: su içiniz.
• Voda da piyem: su içeyim.
• İstorisi mleku: Ayran yap.
• İsvaresi prasnik: süt pişir.
• İsvareygu chey: Çay pişir.
• Parliva piperka: acı biber
• Nimoy yesh parliva piperki: Acı biberleri yeme.
• Nimoy istori mene retka mleaku: Bana sulu ayran yapma.
• Pu malko pu malko turi: azar azar koy.
• Soanni, skoartasa da yedesh: Otur, bağdaş kur da yemek ye.
• Dali galish tikva ? Kabak sever misin?
• Nigalemse tikva: Kabak sevmem.
• Oti nigalish? Niçin sevmezsin?
• Koasnigu: yiyiniz.
• Yeshtegu: yiyiniz.
• Yash: ye.
• Adin leap izedeh: Bir ekmek yedim.
• Adin leap yedah: bir ekmek yedim.
• İstorisi klin da yedeme: Börek yap da yiyelim.
• Nimoy piye moatno vudoana: Bulanık suyu içme.
• Tavoataya voartkay: tavayı çevir.
• Pilse svivahme: sarma sardık.
• Piperkine poalnihme: Biber doldurduk.
• Oshteya surovu: daha pişmemiş.
• Izdoafchagu li meso: eti çiğnedin mi?
• Nakusi anno zaluga : bir lokma ye.
KAPI:
• Zatvuri vrata: kapıyı kapat.
• Nakladi vratana: kapıyı kilitle.
• Zutvoreli vratana: kapı kapalı mı?
• Nakladi sıs klüch vratana: kapıyı anahtarla kilitle.
GİR-ÇIK:
• İzlezi nahvoan: dışarı çık.
• Fıflezi / flezi vatre: içeri gir.
• İzlizay: çıkıyor.
KARŞI:
• Suroashte: karşı
• Surashtana koashta: karşıdaki ev.
• Yese hubava pumaski mumiche sideye faf suroashtanu koashta:
Karşı evde çok güzel bir Pomak kızı oturuyor.
MİSAFİRLER:
• Posreshnaygu : karşılayınız.
• Hubava posreshnaygu misafirina: Misafirleri güzel karşılayın.
• Posrehnay mugu mene faf garajan: beni garajda karşılayın.
• Upratihgu misafirina: misafirleri geçirdik.
• Chekam sa misafirine: Misafirleri bekliyorum.
• Koy sha doyde? Kim gelecek.
• Koy yide? Kim geliyor?
• Koy dushla? Kim gelmiş?
• Dubresi dushla: hoş heldin.
• Po lübe rakana: elini öp.
EV İŞLERİ:
• Pletay: ör.
• Pletigu: örünüz
• Koashtata smeti: evi süpür.
OTURMAK-KALKMAK:
• Sedi natak: oraya otur.
• Sedi atuka: buraya otur.
• Nimoy sedi atuka: buraya oturma.
• Ni side: oturmadı.
• Nema da sedim: oturmayacağım.
• Dubresi dushla: İyiki geldin.-Hoş geldin.
• Istanisi szdrave: sağlıcakla kalın.
• Ustanvey szdrave: sağlıcakla kalın.
• İdisi szdrave: sağlıcakla gidin.
• Nimoy sedi faf srede: Ortada oturma.
• Flezi: İçeri buyur.
• Na dol dasleazam: aşağı iniyorum.
• Vıv dignasa uttam: oradan göç etmişler.
• Soanni: otur.
• Sedi si: oturunuz.
• Sideye atuka: burada oturuyorlar.
• Sedisi atuka: buraya oturunuz.
• Nimoy sedi na kraye, sha pannish. Kenara oturma, düşeceksin.
AÇ-KAPA:
• Otvuri vratana: Kapıyı aç.
• Zatvuri vratana: Kapıyı kapat.
• Zatvoren: Kapalı
• Otvoren: Açık.
• Da sa utvoret vratana: Kapıyı açsınlar.
• Utvorihasa vratana: kapıyı açtılar.
• Zatvorelisi çeshmöana: çeşmeyi kapatmışlar.
• Utvoreliyasa asiga : şimdi açmışlar.
SU:
• Nimoy igray sas voda sha sanakvasite: Suyla oynamayın ıslanacaksınız.
• Nimoy dasa nakvasish: ıslanmayasın.
• Da gu nakvasem: ıslanayım.
• Day mi anno kapka voda: bir damla su ver.
• Nema za tebe anno kapka voda: sana bir damla su yok.
• Piyni anno kapka voda: bir damla su iç.
• Dagu napiyem voda: su içireyim.
• Piye voda: su içiyor.
• Utekla: kabarcık
• Utekla sa varvi faf voda: suda kabarcık gidiyor.
• Atuva izvoran varvi: burada kaynak akıyor.
• Pak atamsa zagubeva: sonra orada kayboluyor.
• Na druga mesta izliza: başka yerde ortaya çıkar.
• Atam chüchür da turat: orada çeşme koyarlar.
• Vari na izvoren donesi voda: kaynağa git su getir.
• Mijo faf izvoren nema voda: Amca kaynakta su yok.
• İzvoran sa izgubi: kaynak kaybolmuş.
• Vodana vazvarila: su kaynıyor.
• İzviraygu vodana: suyu kaynat.
• Aysata isvari: yumurtaları kaynat.
• Nimoy moatni vudoana: suyu bulandırma.
• İzvire vudana: su fışkırıyor.
• İzvor: kaynak.
• Chüchür: çeşme
KIRMAK:
• Usturşih: kırdım.
• Usturshenu: kırık
• Nimoy troshi cama: camı kırma.
• Trushisa cama: cam kırıldı.
• Trohi: kırıntı
TUVALET :
• Pikaye: işemek
• nimoy pikay atuva: Burada işeme.
• Pusra: sıçmak. (Ab.)
HAYVANLAR:
chela-Arı:
cheline myet pravet: Arılar bal yaparlar.
chelar myet prodat: arıcı bal satıyor.
Kon-At:
Na konen yeahna: Ata bindim.
Yeahnaluya na konen: Ata binmiş.
İslelaluya ut konen: Attan inmiş.
Uritame konen: At beni çifteledi.
Konen rita yese: At çok çifte atıyor.
Kravana prijive, konen niprijiva: İnekler geviş getirir. Atlar geviş getirmez.
Kubilana rudila tay: kısrak tay doğurdu.
Vishti konen: at kişniyor.
Zayek-Tavşan:
Ya udrih adin zayak: Ben bir tavşan vurdum.
Valk-Kurt:
Udriye adin valk: Bir kurt vurdum.
Kadeye valköa umre: Nerede kurt öldü.(Deyim)
Topic: Pomakça- Türkçe kısa cümleler (Read 129151 times)