Kisve bahası aslen bir arz-i hal (durum beyan) belgesidir. Osmanli zamanında ricale verilen her belge gibi belli bir protokolde yazılmıştır. Kisve bahası sultana verilir.yapısı şu şekildedir:
1- Giriş sunumu.
2- İçerik
3- Son protokol
Kisve bahası , ihtida etmek (din değiştirmek) isteyen bir kişinin sultan'a islam dinini seçtiğini belirten bir belge sunmasıdır . ihtida edenler çoğunlukla
"hidayet-i subhani ve inayet-i samedani yetuşub..."
ya da;
"kufr-u zelaletinde olub yakınen zelaletinde olduğum müşahede..."
gibi kaliplar kullanarak artık aydınlandığını , hatasını anladığını ve inayet gördüğünü açıklayan bir bölum yazarlardı.
Ayrıca :
"Batıl dini terk ve rücu edub hakk-i din olan din-i islami kabul ederim" kalıbı ile veya başka bir benzeri kalıpla islamı seçtiklerini beyan ederlerdi.
Kisve bahası teslim alınıp okunduktan sonra, belgeyi veren nev-musluman (yeni müslüman) ilan edilir ve şehadet getirtilirdi.
Osmanlı imparatorluğunda, insanlar sosyal olarak "millet" sistemine göre gruplandırılmıştı. her milletin kendine göre takmak zorunda olduğu bir şapka, uymak zorunda oldugu bir kıyafet talimatnamesi ya da kıyafetinde ne olursa olsun kullanamadığı bir renk var idi. Müslümanlar imparatorluktaki kurucu ve hakim gruptular. Müslüman olmayan milletlerin hakları bir çok konuda kısıtlanmış idi.
Yukarıda bahsedilen yapısal şeraitten dolayı bir insan müsluman olduğunda kendisinden kıyafetini degiştirmesi ve müslüman kıyafeti giymesi beklenirdi. bu sebeple, müsluman olan kişiye bir
kat kisve verilir ya da kisvenin bedeli kendisine ödenirdi.
Kisve bahasinin anlamı işte buradan gelmektedir, "kıyafet ederi" demektir.
Örnekler :
6 kasım 1731
İçerik :
" Yüce, kudretli cihanlar padişahım ...
... Ben islam ile yeni şereflendirilmiş bir kadınım. Arzum islam dinin gerektirdiği kıyafet için gerekli olan kıyafetin veya kalacak bir yerim olmadığı için onun bedelidir...
Kulunuz yeni müslüman gariban ayşe ..."
